೧.೧.೧ ದಕ್ಷನ ಈಶ್ವರನ ವಿರುದ್ಧದ ದ್ವೇಷ
ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣ ಕಾಲರುದ್ರನ ಸ್ತುತಿಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ--
ಯಸ್ಯಾಗ್ಯಾ ಜಗತ್ ಸೃಷ್ಟಾ ವಿರಿಂಚಿ: ಪಾಲಕೋ ಹರಿಃ;
ಸಂಹಾರ್ತಾ ಕಾಲರುದ್ರಾಖ್ಯೋ ನಮಸ್ತಸ್ಮೈ ಪಿನಾಕಿನೇ.
(ಅರ್ಥ)--- ಸೃಷ್ಟಿಯ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮನಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿದ, ಜಗತ್ತನ್ನು ಪೋಷಿಸುವ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಹೇಳಿದ ಮತ್ತು
ತಾನೇ ಮಹಾಸಂಹಾರಕನಾಗಿರುವ ಕಾಲರುದ್ರನೆಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಪ್ರಖ್ಯಾತನಾದ (ಸದಾಶಿವನಿಗೆ) ನಮಸ್ಕಾರಗಳು.
ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಒಮ್ಮೆ, ಋಷಿ ಶೌಣಕನು ತನ್ನ ಆಶ್ರಮದಲ್ಲಿ ನೈಮಿಷಾರಣ್ಯ ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ 'ಯಜ್ಞ'ವನ್ನು
ಆಚರಿಸಿದ್ದನು. ಅದಕ್ಕೆ ಬಹುಸಂಖ್ಯಾದ ಋಷಿಗಳು ನೈಮಿಷಾರಣ್ಯಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದರು. ಅವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನು ಋಷಿ ಲೋಮೇಶನು.
ಯಜ್ಞ ಮುಗಿದ ನಂತರ, ಸೇರಿದ ಎಲ್ಲ ಋಷಿಗಳು ಋಷಿ ಲೋಮೇಶನನ್ನು ಶಿವನ ದಿವ್ಯ ಕಥೆಗಳನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲು ಕೇಳಿದರು.
ಋಷಿ ಲೋಮೇಶನು ಹೇಳಿದನು--
ದಕ್ಷ-ಪ್ರಜಾಪತಿಯು ತನ್ನ ಮಗಳು ಸತಿಯನ್ನು ಶಿವನಿಗೆ ಮದುವೆ ಮಾಡಿಸಿದ್ದರು. ಒಮ್ಮೆ, ಅವನು ದೊಡ್ಡ ಯಜ್ಞವನ್ನು ಆಚರಿಸಿದ್ದನು,
ಅಲ್ಲಿಗೆ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಆಹ್ವಾನಿಸಿದ್ದನು, ತನ್ನ ಅಳಿಯನಾದ ಶಿವನನ್ನು ಹೊರತಾಗಿ.
ಸತಿಗೆ ಯಜ್ಞದ ಬಗ್ಗೆ ಗೊತ್ತಾದಾಗ, ಆಕೆ ಶಿವನ ಅನುಮತಿ ಪಡೆದು ಆ ಯಜ್ಞಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕೆಂದು ಹೇಳಿದಳು. ಶಿವನು ಆಕೆಗೆ ವಿವರಿಸಲು
ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದನು, ಆಹ್ವಾನವಾಗದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೋಗುವುದು ಸೂಕ್ತವಲ್ಲ ಎಂದು. ಆದರೆ ಸತಿ ಕೇಳಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು
ಆ ಯಜ್ಞಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕೆಂದು ದೃಢವಾಗಿದ್ದಳು. ಕೊನೆಗೆ, ಶಿವನಿಗೆ ಬೇರೆ ಆಯ್ಕೆಯೇ ಇರಲಿಲ್ಲ, ತನ್ನ ಅನುಮತಿಯನ್ನು ನೀಡಬೇಕಾಯಿತು.
ಆದರೆ ಆಕೆಯ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ತನ್ನ 'ರುದ್ರಗಣಗಳನ್ನು' ಜೊತೆಗೆ ಕಳುಹಿಸಲು ಮರೆಯಲಿಲ್ಲ.
1.1.2 ಸತಿ ಯಜ್ಞದ ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಹಾರುತ್ತಾಳೆ
ಸತಿಯು ತಂದೆಯ ಮನೆ ತಲುಪಿದಾಗ, ಅವಳು ದೊಡ್ಡ ಯಜ್ಞವು ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದುದನ್ನು ನೋಡಿದಳು. ದೇವತೆಗಳು, ಋಷಿಗಳು ಮತ್ತು ತಪಸ್ವಿಗಳು
- ಇವರೆಲ್ಲರನ್ನೂ ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
ಸತಿಗೆ ದು:ಖವಾಯಿತು , ದಕ್ಷನು ಆಕೆಯ ಪತಿಯನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಆಹ್ವಾನಿಸಿದ್ದನು. ಆಕೆಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅರಿವಾಗಿತ್ತು,
ಶಿವನನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸದುದು ಆಕೆಯ ತಂದೆಯ ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ಣ ನಿರ್ಧಾರವೆಂದು,. ಆದರೆ, ದಕ್ಷನು ಇತರ ದೇವತೆಗಳಿಗೆ 'ಹವಿಸ್ಸು'
ನೀಡಿದ್ದರೂ ಶಿವನ 'ಹವಿಸ್ಸು' ಯಜ್ಞದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟಿಲ್ಲ ಎಂದು ತಿಳಿದಾಗ ಆಕೆಗೆ ಕೋಪ ಬಂದಿತು.
ದಕ್ಷನು ಸತಿಯನ್ನು ನೋಡಿದಾಗ, ಅವನು ಕೋಪಗೊಂಡನು—'ನೀನು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುವ ಧೈರ್ಯವೇಕೆ ಮಾಡಿದೆ? ನಿನ್ನ ಪತಿಯು ಅಶುಭದ ಮೂರ್ತಿ.
ಆತನು ಭೂತಗಳು, ಪ್ರೇತಗಳು ಮತ್ತು ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯ ಹೀನ ಶಕ್ತಿಗಳ ಸ್ವಾಮಿ. ಇದೇ ಕಾರಣವಾಗಿ ನಾನು ಅವನನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಲಿಲ್ಲ.'
ಎನ್ನುವನು
ಎಲ್ಲರ ಮುಂದೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಆಕೆಯ ಗಂಡನ ಮೇಲೆ ಮಾಡಿದ ಅವಮಾನದಿಂದ ಸತಿ ಧ್ವಂಸವಾಗಿದ್ದಳು. ಆಕೆಗೆ ಎಷ್ಟು ಅವಮಾನವಾಯಿತು
ಎಂದರೆ, ಆಕೆ ತನ್ನ ಜೀವನವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದ್ದಳು. ಯಾರೂ ಅರಿಯದಂತೆ, ಆಕೆ ಯಜ್ಞದ ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಜಿಗಿದು,
ಬೂದಿಯಾದಳು. ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಎಲ್ಲ ದೇವತೆಗಳು ಈ ಘಟನೆಯಿಂದ ತತ್ತರಿಸಿದರು. ಎಲ್ಲ 'ರುದ್ರಗಣಗಳು' ಸುದೀರ್ಘವಾದ ದು:ಖದಿಂದ ಸತಿಯ
ಆಗಲಿಕೆಯನ್ನು ಶೋಕಿಸಿದರು.
ಈ ನಡುವೆ, ನಾರದನು ಈಶ್ವರನಿಗೆ ದು:ಖದ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಅವನು ಕೋಪದಿಂದ ಆವೇಶಭರಿತನಾಗಿ, ತನ್ನ ಜಟೆಯಿಂದ ಕೂದಲನ್ನು
ತೆಗೆದು, ಒಂದು ಪರ್ವತದ ಮೇಲೆ ಜಾಡಿಸಿದನು. ಮೂರು ಲೋಕಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಾ ಗರ್ಜನೆಯ ಶಬ್ದವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಕ್ಷಣಾರ್ಧದಲ್ಲೇ ವೀರಭದ್ರ
ಪ್ರಕಟವಾದನು. ಶಿವನು ಆತನಿಗೆ ದಕ್ಷನ ದುಷ್ಟ ಕೃತ್ಯದಿಂದ, ಸತಿಯ ಮರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣನಾಗಿರುವನು , ಅವನನ್ನು ದಂಡಿಸುವಂತೆ
ಆದೇಶಿಸಿದನು.
ವೀರಭದ್ರ ಪ್ರಮಥಗಣಗಳು ಮತ್ತು ಮರುತಗಣಗಳ ದೊಡ್ಡ ಸೈನ್ಯದೊಂದಿಗೆ ದಕ್ಷನನ್ನು ದಂಡಿಸಲು ಮುಂದುವರಿದನು. ಅವನು ಹೋಮದ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ
ತಲುಪಿದಾಗ, ದಕ್ಷ ಮತ್ತು ಇತರ ಎಲ್ಲ ದೇವತೆಗಳು ಭಯದಿಂದ ನಡುಗಿದರು. ಆದರೆ, ಋಷಿ ಭೃಗು ದೇವತೆಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಬಂದು, ಅವರಿಗೆ
ನಡುಗದಿರುವಂತೆ ಹೇಳಿದನು. ನಂತರ ಅವನು ಕೆಲವು ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಉಚ್ಚರಿಸಿ, ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಯುದ್ಧದ ಮೊದಲ ಹಂತವನ್ನು ಗೆದ್ದು ಸಹಾಯ
ಮಾಡಿದನು.
ಸೈನ್ಯದ ಸೋಲನಿಂದ ವೀರಭದ್ರನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಕೋಪಗೊಂಡಿನು ಅವನು ದೇವತೆಗಳ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಯಾನಕವಾದ ನಾಶವನ್ನು ಮಾಡಿದನು. ಅವರ ಮೇಲೆ
ಬಾಣಗಳ ಸರದಿಯನ್ನು ಮಳೆಯಾಗಿ ಹಾಕಿದ, ಇದರಿಂದ ದೇವತೆಗಳು ಅಲ್ಲಿಂದ ತಕ್ಷಣವೇ ಹಿಂದಿರುಗಿದರು. ವೀರಭದ್ರ ಋಷಿ ಭೃಗುವನ್ನು
ನೆಲಕ್ಕೆ ಹೊಡೆದು ಅವನ ಗಡ್ಡವನ್ನು ಕಿತ್ತುಹಾಕಿದರು. ನಂತರ ಅವನು ದಕ್ಷನ ತಲೆಯನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ ಅದನ್ನು ಯಜ್ಞದ ಬೆಂಕಿಯ
ಜ್ವಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಿದನು.
ಬ್ರಹ್ಮದೇವರು ಶಿವನಿಗೆ ಶರಣಾಗಿ ವೀರಭದ್ರನು ಹೆಚ್ಚು ಸಾವು ಮತ್ತು ನಾಶವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡದಂತೆ ಆತನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದನು. ಶಿವನು
ಬ್ರಹ್ಮನಿಗೆ ಹೇಳಿದನು-- 'ದಕ್ಷನ ಮರಣಕ್ಕೆ ಹೊಣೆಗಾರನು ಅವನೇ, ಹೊರತೂ ಮತ್ತಾರೂ ಅಲ್ಲ.'
ಆದರೆ, ಬ್ರಹ್ಮದೇವರು ದಕ್ಷನನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಬದುಕಿಸುವಂತೆ ಕೇಳಿದರು. ಶಿವನು ಆಗ ದಕ್ಷನ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಅವನ ದೇಹದ ಮೇಲೆ
ಒಂದು ಆಡಿನ ತಲೆಯನ್ನು ಜೋಡಿಸಿದನು. ಹೀಗೆ ದಕ್ಷ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಬದುಕಿಬಂದನು, ಆದರೆ ಮೇಕೆಯ ದೇಹದೊಂದಿಗೆ. ಅವನು ತನ್ನ ವರ್ತನೆಗೆ
ಬಹಳ ನಾಚಿಕೆಪಟ್ಟು ಶಿವನನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸುವಂತೆ ಕೇಳಿದನು. ಶಿವನು ಅವನಿಗೆ ಆಶೀರ್ವಾದ ನೀಡಿದನು ಮತ್ತು ಹೀಗೆ ನುಡಿದನು--
"ಮುಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೇವಲ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಿಲುವ ಯಜ್ನಾದಿಗಳಿಂದ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ನೀನು ಮುಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಯಸುವುದಾದರೆ,
ಸಜ್ಜನ ಕೃತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಬೇಕು."